İRAN KAPILARINI AÇIYOR
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya'dan oluşan P5+1 ülkeleri (P5: ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin) ile İran arasında Viyana'da 16 gündür süren görüşmelerde sonuca ulaşıldı. Görüşmelerde yer alan bir yetkiliden alınan bilgiye göre İran'ın nükleer programının kısıtlanmasına karşılık ülkeye yıllardır uygulanan ekonomik yaptırımların hafifletilmesine yönelik anlaşma kabul edildi.
Yıllardır uygulanan yaptırımlarla dünyadan izole edilen Perslerin yurdunda ekonomi durma noktasına gelmişti. Uzun ve zorlu görüşmelerden sonra varılan uzlaşmanın etkisi bugünden yarına görülmeyecek olsa da İran hisseleri şimdiden yükselmeye başladı bile. Anlaşmanın İran ekonomisi ve küresel enerji piyasalarında önemli sonuçları olacak. Nihai anlaşma İran'ın kapılarının açacak ve ekonomistlere göre bu açılımın iç tüketim, yatırımlar ve ticaret üzerindeki etkisi çok büyük olacak.
ANLAŞMANIN TÜRKİYE'YE YARARI NE?
Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi (DEİK) Türk-İran İş Konseyi Başkanı Rıza Eser, yaptırımların kalkmasıyla 2014 yılında 13,7 milyar dolar olan iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2 yıl içerisinde 30 milyar dolara ulaşabileceğini söylemişti. Zira ekonomik ambargo Türkiye’nin İran’a yaptığı ihracata ağır darbe vurmuştu.
Türkiye ve İran arasında bu yılın Nisan ayı başında ticaret, eğitim, sağlık, çevre, aile ve sosyal politikalar konularında 8 anlaşma imzalandı. Yaptırımların kalkmasıyla iki ülke şimdi ticaret hacminin ve işbirliğinin artması öngörülüyor.
DOĞALGAZ VE PETROL
Türkiye İran'dan iki önemli enerji kaynağı ithal ediyor: Doğalgaz ve petrol. Yetkililer daha önce yaptıkları açıklamalarda İran'a uygulanan ambargonun kalkması ve fiyatların düşürülmesi halinde İran’dan doğalgaz alımı artabileceğini defaten dile getirmişlerdi. Rusya’nın ardından en büyük doğalgaz rezervi yüzde 17 ile İran’ın elinde bulunuyor. Ancak rezervlerin sadece yüzde 48’lik bölümünü işletilebiliyor. Bunun yanında İran’dan alınacak gazın TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi) aracılığıyla Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması gündemde. Çünkü Rusya ile anlaşmazlık yaşayan Avrupa yeni doğalgaz kaynakları arıyor.
Dünya petrol rezervlerinin onda birini elinde bulunduran İran ambargodan önce ülkemizin petrol ihtiyacının yarısını karşılamaktaydı. Türkiye, ambargo baskısı ile İran'dan yaptığı alımları azaltarak Irak'a yöneldi. İran, Ekonomi Bakanlığı tarafından ticaretin artırılacağı hedef ülke ilan edildi. Yaptırım baskısının kalkmasıyla iki ülke arasındaki ticaret hacminin her geçen yıl artması bekleniyor.